Informatie verwerking & Prikkelverwerking.
Inleiding.
Informatie, communicatie en prikkelverwerking vormen een triade van begrippen die in wezen alle drie hetzelfde gemeen hebben: dat ze bijdragen aan hoe wij de wereld aanschouwen en ervaren.
Maar ook interactie mee hebben.
Alle drie zorgen ze ervoor dat we de wereld en alles wat daarin plaatsvindt kunnen begrijpen en interpreteren. Als we een van de drie elementen wegnemen, valt onze perceptie van de werkelijkheid uiteen.
Het begint met prikkelverwerking. Door prikkelverwerking bouwen we een beeld op van een situatie, ervaring of waarneming. Deze informatie stelt ons in staat om te communiceren en om actueel in te spelen op de wereld en deze te begrijpen. Prikkelverwerking levert op zichzelf ook informatie die wordt verzonden, waardoor het ook een vorm van communicatie is (zowel intern als extern).
Informatie, communicatie en prikkelverwerking vormen een triade van begrippen die in wezen alle drie hetzelfde gemeen hebben: dat ze bijdragen aan hoe wij de wereld aanschouwen en ervaren.
Alle drie zorgen ze ervoor dat we de wereld en alles wat daarin plaatsvindt kunnen begrijpen en interpreteren. Als we een van de drie elementen wegnemen, valt onze perceptie van de werkelijkheid uiteen.
Het begint met prikkelverwerking. Door prikkelverwerking bouwen we een beeld op van een situatie, ervaring of waarneming. Deze informatie stelt ons in staat om te communiceren en om actueel in te spelen op de wereld en deze te begrijpen. Prikkelverwerking levert op zichzelf ook informatie die wordt verzonden, waardoor het ook een vorm van communicatie is (zowel intern als extern).
We kunnen communiceren over wat we waarnemen en waar we ons mee bezig houden. Dit lijkt allemaal simpel, en vanuit een bepaald perspectief is deze zienswijze ook geldig, vooral als het proces automatisch verloopt. Dit is echter een probleem bij autisme, waar we verderop nog op zullen ingaan.
Filtering van prikkels, informatie.
Onderzoeken tonen aan dat mensen per minuut een groot aantal prikkels te verwerken krijgen. Hoewel de cijfers variëren, is de consensus dat het aantal prikkels ongeveer 4,6 miljoen per minuut bedraagt. Een groot deel van deze prikkels wordt autonoom (onbewust) verwerkt.
Belangrijke prikkels die nodig zijn voor besluitvorming, hoger bewustzijn, beeldvorming, het uitvoeren van taken en planning, worden gefilterd om zo goed mogelijk beeld op te bouwen van wat er speelt. Dit verklaart deels waarom mensen met autisme vaak moeite hebben met executieve functies.
Onderzoeken tonen aan dat mensen per minuut een groot aantal prikkels te verwerken krijgen. Hoewel de cijfers variëren, is de consensus dat het aantal prikkels ongeveer 4,6 miljoen per minuut bedraagt. Een groot deel van deze prikkels wordt autonoom (onbewust) verwerkt.
Belangrijke prikkels die nodig zijn voor besluitvorming, hoger bewustzijn, beeldvorming, het uitvoeren van taken en planning, worden gefilterd om zo goed mogelijk beeld op te bouwen van wat er speelt. Dit verklaart deels waarom mensen met autisme vaak moeite hebben met executieve functies.
Mensen zonder autisme zien doorgaans het geheel en kunnen later inzoomen op details (indien nodig). Bij autisme gebeurt het omgekeerde: alle details komen binnen en moeten worden gebruikt om een beeld op te bouwen. Dit proces wordt “top-down” of “bottom-up” informatie verwerken genoemd.
Onderzoeken tonen aan dat mensen per minuut een groot aantal prikkels te verwerken krijgen. Hoewel de cijfers variëren, is de consensus dat het aantal prikkels ongeveer 4,6 miljoen per minuut bedraagt. Een groot deel van deze prikkels wordt autonoom (onbewust) verwerkt.
Belangrijke prikkels die nodig zijn voor besluitvorming, hoger bewustzijn, beeldvorming, het uitvoeren van taken en planning, worden gefilterd om zo goed mogelijk beeld op te bouwen van wat er speelt. Dit verklaart deels waarom mensen met autisme vaak moeite hebben met executieve functies.
Mensen zonder autisme zien doorgaans het geheel en kunnen later inzoomen op details (indien nodig). Bij autisme gebeurt het omgekeerde: alle details komen binnen en moeten worden gebruikt om een beeld op te bouwen. Dit proces wordt “top-down” of “bottom-up” informatie verwerken genoemd.
Top-down, waarneming vanuit het geheel.
Zoals op de foto hierboven te zien is, zullen de meeste mensen concluderen dat het een mooie dag op het strand is. Men ziet het strand, mensen die plezier hebben en genieten. Als mensen vervolgens specifieker gaan kijken, zullen ze wat meer inhoudelijke zaken benoemen aan de hand van de details die ze waarnemen. Tijdens dit proces komt een eventuele verwerking achteraf (indien nodig) wanneer men inzoomt op details.
Bottom-up, Waarneming van uit detail niveau.
Bottom-up waarneming is gericht op het detailniveau. Mensen met autisme focussen zich de details om een beeld op te bouwen. Zij zullen bijvoorbeeld op een foto van een strand, eerst alle details waarnemen. De vele stenen, de gestreepte parasol en de verspreid liggende strandschoentjes worden opgemerkt. Toch zullen ook veel mensen met autisme vrij snel concluderen dat het “een mooie dag op het strand is”.
Deze manier van opbouwende informatie-verwerking is de reden waarom een deel van de mensen met autisme uitblinkt in taken waarin nauwkeurigheid of analytisch werken vereist is. Dit gegeven gaat echter niet altijd op. Sommige mensen kunnen juist door hun autisme verstrikt raken in details en hierin blijven hangen. Dit kan worden veroorzaakt door een gebrek aan overzicht, maar ook door simpelweg overprikkeld te raken van alle informatie die op hen afkomt.
Deze manier van informatie-verwerking (Bottom-up) kost echter veel energie voor mensen met autisme.
Afwijkende informatie filtering in een notendop.
Simpel gezegd komt het erop neer dat mensen zonder autisme de binnenkomende informatie filteren, waardoor ze alleen de meest relevante prikkels ontvangen die nodig zijn voor beeldvorming. Bij mensen met autisme gebeurt het tegenovergestelde: zij krijgen alle prikkels binnen en moeten de filtering achteraf toepassen alvorens een beeld op te bouwen van het totaalplaatje. Dit is de meest eenvoudige manier om het verschil te beschrijven, Echter kan deze manier van informatie verwerking het leven allesbehalve eenvoudig maken voor iemand met autisme.
Begrijpelijk dat dit veel energie kost en problematisch kan zijn in dagelijks functioneren.
Ter nabeschouwing.
Hoe iemand informatie waarneemt en verwerkt vanuit autisme, verschilt van persoon tot persoon. Het bottom-up informatie verwerken vraagt veel focus en energie. Vergelijk het maar met een hele dag met uiterste concentratie moeten werken en dan nog eens om de haverklap onderbroken worden. De meeste mensen zijn er na een paar uur al klaar mee, sommigen houden dit een dag vol. Iemand met autisme wordt doorgaans geacht vanuit de samenleving, dit een leven lang te doen. Een bijkomstigheid is dat herstellen van overprikkeling veel tijd kost en mensen met autisme over het algemeen minder makkelijk en snel recupereren.
Hierin merk je dat mensen doorgaans vanuit hun eigen positie denken: “Als ik het kan/moet, dan moet/kun jij dit ook”. Hier ligt vaak de valse aanname dat mensen allemaal hetzelfde zijn.
De hierboven genoemde en getoonde voorbeelden zijn zuiver ter illustratie. Dit was een visueel voorbeeld, maar zo kan het bijvoorbeeld ook op auditief gebied zitten. Iemand met autisme hoort een geluid, maar weet dit bijvoorbeeld niet te plaatsen, of het komt veel harder binnen, of lijkt door de omgeving niet altijd waargenomen te worden. Maar denk ook aan communicatie, geur, denkprocessen of zintuigelijke verwerking. Deze passeren allemaal de revue van informatie, verwerking en filtering.
Hoe iemand informatie waarneemt en verwerkt vanuit autisme, verschilt van persoon tot persoon. Het bottom-up informatie verwerken vraagt veel focus en energie. Vergelijk het maar met een hele dag met uiterste concentratie moeten werken en dan nog eens om de haverklap onderbroken worden. De meeste mensen zijn er na een paar uur al klaar mee, sommigen houden dit een dag vol. Iemand met autisme wordt doorgaans geacht vanuit de samenleving, dit een leven lang te doen. Een bijkomstigheid is dat herstellen van overprikkeling veel tijd kost en mensen met autisme over het algemeen minder makkelijk en snel recupereren.
Hierin merk je dat mensen doorgaans vanuit hun eigen positie denken: “Als ik het kan/moet, dan moet/kun jij dit ook”. Hier ligt vaak de valse aanname dat mensen allemaal hetzelfde zijn.
De hierboven genoemde en getoonde voorbeelden zijn zuiver ter illustratie. Dit was een visueel voorbeeld, maar zo kan het bijvoorbeeld ook op auditief gebied zitten. Iemand met autisme hoort een geluid, maar weet dit bijvoorbeeld niet te plaatsen, of het komt veel harder binnen, of lijkt door de omgeving niet altijd waargenomen te worden. Maar denk ook aan communicatie, geur, denkprocessen of zintuigelijke verwerking. Deze passeren allemaal de revue van informatie, verwerking en filtering.