Mijn autisme (beleving & ervaring).
Waar stopt het autisme en begin ik? Een vraag die menig persoon met autisme zich mogelijk zal stellen. maar ook niet altijd even evident is voor de omgeving en soms de behandelaars. Zelf zie ik het als volgt, mijn persoonlijkheid en autisme zijn verweven. En om die reden niet te scheiden van elkaar. Wel zijn de invloeden van autisme, voor degene die mij goed kennen, in mijn persoonlijkheid en mijn dagelijks functioneren en levenswijze zichtbaar.
Hoe leg ik je mijn autisme uit? Dat is geen simpele klus! en het vereist de juiste mindset van degene die geïnteresseerd is om dit te begrijpen. Een begin is er door simpel mijn website te volgen. De manier hoe ik zaken omschrijf en formuleer, daar valt voor de observeerders onder jullie al het een en ander uit op te maken. Dan nog is het een doorlopend proces. Want ik leer ook nog steeds wat mijn autisme inhoud en hoe het mij beïnvloed, en zich bij mij verhoud van levensfase tot levensfase.
Om mijn autisme en dat van anderen te doorzien, vraagt ook de nodige eigenschappen en vaardigheden van jouw als geïnteresseerde. Sta je open voor de ervaring? In hoeverre kun je zelf verplaatsen in mensen en hun manier van denken vanuit autisme, In hoeverre reikt je empathisch vermogen? Want jouw vermogen om autisme te begrijpen in zowel denken, functioneren maar vooral ervaren. Zegt veel over jouw eigen vermogens als mens zijnden. Op deze pagina wil ik je mee nemen naar wat meer de ervaringen vanuit mijn autisme. Dit vanuit mijn perspectief.
Onduidelijkheid vanuit autisme.
Als een schip op de oceaan, niet wetend wanneer er land in zicht komt,
De sterren waarbij ik koers kloppen niet. Mijn navigatie is op zo’n moment lakend. De informatie die ik niet heb zijn de ontbrekende sterren waaraan ik normaal de constellaties ontleen waarop ik mijn koers uit zet en coherentie zoek in deze soms chaotische maatschappij.
Dit is de onzekerheid, waaruit ik vanuit mijn autistische informatie verwerking mee geconfronteerd wordt als er onduidelijkheid is of een gebrek aan overzicht. Dit gaat doorgaans gepaard met enige mate van stress en onzekerheid, en als dit lang duurt ook met gevoelens van angst, somberheid en uitputting. Vanuit die optiek maak ik graag snel schoon schip of zoek ik een veilige haven om te parkeren.
Toch als het schip eenmaal land aan de horizon spot, is er perspectief en dan kunnen de negatieve facetten als mist op klaren. Dit zijn momenten waarop ook de spreekwoordelijke mist in mijn geest opklaart en ik volledig kan denken en zijn. Autisme is in mijn beleving van onduidelijkheid en gebrek, dan ook zoeken naar perspectieven, en tekenen, maar vooral ook zoeken naar volledigheid en duidelijkheid.
Het voorspellende brein, vanuit autisme gedijt wanneer zaken voorspelbaar zijn. Zorg voor voldoende voorspelbaarheid, en er ontstaat ruimte voor een spontane verrassing. De truc met nieuwe dingen is vooral houdt het gedoseerd en voorspelbaar.
Vanuit je hoofd.
Autisme is veel in je hoofd (denken) zitten. In mijn geval, analytisch denken, patronen ontdekken, en details ontleden om de dagelijkse puzzel leggen. Dit kan zowel een feestje als een vloek zijn, afhankelijk van welke staat van zijn; ik op dat moment in verkeer. Veel zaken benader ik dan ook vanuit puzzel stand, of als een Rubiks kubus. Ook hiervoor geldt, dat mogen, willen, en moeten, voor mij als persoon met autisme de toon van de muziek maakt.
Overprikkeling gooit vanuit deze positie flink roet in het eten, dit leidt tot wat ik typeer als mentale depletie (de koek is op). Vanuit je overprikkeling verlies je perspectief, je brein wilt rechtdoor terwijl het eigenlijk linksaf naar een veilige haven van herstel dient te gaan. Dat is erg vervelend, dit trekt op momenten de spreekwoordelijke (stekker er uit), en moet ik mijn handdoek de ring gooien. Een verstarring van denken, een verlies van controle liggen dan op de loer.
Zoals gesteld speelt ook op dit soort momenten de verbinding tussen lichaam en geest een rol waarin we vaak niet tijdig in weten te grijpen. Deze verbinding laat mensen dichter bij zichzelf blijven, waardoor men betere keuzes weet te maken voor zijn eigen welzijn. Denken is vanuit mijn autisme en de meesten mensen met autisme hun de primaire aansturing. Waar het probleem hem voor een deel in zit, is dat het gevoel (gevoelens, sensorisch) in samenwerking met het denken, of het gebrek daarvan wat je vanuit autisme kunt ervaren, ons makkelijker in de steek laat. Hier ligt dan ook het recept in om over je persoonlijke grenzen heen gaan en ze niet waar te nemen. Vanuit je hoofd kan eveneens rumineren en piekeren worden weet ik uit eigen persoonlijke ervaring. Ook kan het soms tot besluiteloosheid lijden als het gevoel niet aanwezig is. Wel heb ik geleerd als het gevoel niet aanwezig is om soms bij twijfel volledig op rationeel denken te gaan en een risico-inschatting te doen. Deze manier lijkt het op een mentale versie van schaken, of patronen mappen, en daar de best mogelijk of gunstigst mogelijke variabel uit kiezen. Ook is het dan een proces van extrapolatie en soms eliminatie in mogelijkheden.
Vanuit gevoel, (waarneming) betekenisgeving.
Gevoel, wat voel ik? Wat voelt een ander? Wat voor gevoel geeft het je? Voel je iets aan? Hoe werkt jouw gevoel? En hoe werkt die van mij?
Lastige vragen vanuit autisme, soms vanuit het gebrek aan gevoel? Maar anderzijds ook teveel voelen (doorschieten in gevoel), wanneer prikkels of communicatie hard of verkeerd binnen komt. Toch staat en valt ons leven met wat we voelen, of juist wat we niet voelen! Ook wat we vanuit die optiek soms missen, en vanuit het autisme soms zelfs het onvermogen om te zien wat we missen.
In praktische zin, en dan kijk ik naar het sensorische deel, ik merk bijvoorbeeld niet altijd direct op wanneer ik het koud heb, dit zorgt er vaak voor dat ik met de wisselingen in seizoenen hierop vanuit mijn denken op bedacht moet zijn, Mijn slaap routines, maar ook mijn welzijn staat of valt hiermee voor een groot deel. Een sterkere prikkel is de hitte, deze komt onevenredig binnen en kan dus wezenlijk bijdragen aan overprikkeling.
Ook sommige zaken in bewegen aanvoelen (motoriek) kunnen een probleem zijn, Ik heb jaren lang met mijn partner op een dans vereniging gezeten, solo dansjes die gingen vrij goed. Echter, op gevoel samen dansen met iemand was lastig, ik voelde nooit de subtiele sturingen aan van dans partners, en daarnaast was de prikkel in deze context allesbehalve wat mijn voorspellende brein mee overweg kon. Gegeven dat ik mogelijk naar zeer lang oefenen Dit met een vast persoon wel zou kunnen leren, liet mijn gevoel me hierin in de steek. Nu is dansen een voorbeeld, maar zo heb ik zat van die intuïtie sporten of activiteiten gehad waar dit bij ter sprake kwam.
Ook zijn het dan vaak ook de neven prikkels (socialiseren, communicatie van 3 ‘de) die me vaak afleiden en overvragen, omdat zij evenredig binnenkomen, en allemaal gefilterd dienen te worden waardoor het vermogen om bovengenoemde zaken zoals dansen goed te kunnen leren afnemen. Je doet het voor je plezier, zou je zeggen, maar ik was in dat aspect vaak mentaal gebroken naar een avondje dansen.
Vanuit gevoel (ervaren en zijn)..
Vanuit gevoel, ervaren of simpelweg in het moment kunnen zijn. Dit is iets wat vanuit autisme anders verloopt en niet altijd of doorlopend vanzelf sprekend is. Wat ik begrepen heb van wat ik de afgelopen jaren, geleerd heb, is dat het cognitieve deel bij mensen zonder autisme ondersteund wordt door een intensieve samenwerking met het gevoelsleven. Het verschil tussen mensen met en zonder autisme zit hem in het gegeven dat de hersengebieden waarin het denkvermogen en gevoelsgebieden liggen, bij mensen met autisme minder met elkaar communiceren. Voor mij is dit heel herkenbaar, Ik zit vooral veel in mijn hoofd en heb een mindere verbinding met mijn lichaam, Dit betekent vaak dat ik lichamelijke ongemakken en ziekte niet altijd even goed registreer, maar op sommige momenten dat bepaalde prikkels juist ook over registreren.
Maar ook niet altijd aanvoelen wanneer je spanning opbouwt of wanneer vermoeidheid parten speelt behoren hiertoe. Doorgaans heb ik een goede gevoelsmatige tolerantie tegen de kou en minder goed tegen de hitte. Dat neemt niet weg dat een hoge kou tolerantie niet altijd handig is. Omdat ik dit slecht waarneem, maar kou wel degelijk aanwezig is. Kan dit een factor zijn vanuit mijn slaap problematiek. Ook te warm kan hierin echter parten spelen. De grootste spelbreker hierin is echter het slecht waarnemen waar de (slaap) behoefte ligt, vanuit deze slechte temperatuur waarneming. Hoe dit mijn leven beïnvloed in negatieve zin, daar kan ik nog wel een flink stuk over schrijven. Echter zijn er ook fijne punten en positieve punten te benoemen.
Sporten en bewegen, in mijn geval dus voornamelijk zwemmen, wandelen, sprinten, fietsen. Brengt mij de nodige verbinding met gevoel en in het hier-en-nu zijn. Daarnaast biedt het de nodige structuur en voorziet het in mijn dagelijks persoonlijke onderhoud, dit heb ik ook nodig om mentaal op de been te blijven.
Zwemmen is favoriet, dit was het al vanaf kinds. Pas later leerde ik dat het vooral de temperatuur en sensorische ervaring is, wat voor effect water op mijn huid en zenuwstelsel teweeg brengt tijdens het zwemmen. Zodra ik het water raak merk ik gewoon dat het denken naar een minimum zakt, en ik echt kan zijn in het moment en heb ik vaak dat ik tijdens en achteraf de beste ideeën krijg.
Mindfullness en meditatieoefeningen/ontspanningsoefeningen vind ik ook fijn om te doen, dit is ook iets waar ik baat bij heb. Wel merk ik vaak dat zij vaak als gevolg hebben dat ik halverwege in slaap val, dit door dat de spreekwoordelijke de druk die van de ketel af gaat. En er echt een absoluut moment van overgave aan het zijn en gevoel is.
Vanuit gevoel, gevoelsmatigheid, vriendschappen, relationeel, omgang.
Ondanks dat vriendschappen en relaties niet altijd vanzelf sprekend zijn vanuit autisme, heb ik voor iemand met autisme toch een redelijke vriendenkring opgebouwd. En kan ik oprecht zeggen dat ik een fijne vriendenkring heb, waarvan ik van mening ben dat ze allemaal hun eigen unieke neurodiversiteit eigenschappen hebben. En ik hun allen stuk voor stuk waardeer om wie ze zijn, en er trots op ben hun tot mijn vrienden te mogen rekenen. Dit zijn mensen die ik door de jaren heen, voornamelijk heb leren kennen via speciaal onderwijs settings of via zorg trajecten.
Vriendschappen en relaties waren echter voor mij niet vanzelf sprekend. Als kind en jongvolwassenen is er dan ook zat misbruik gemaakt van het feit dat ik sociale situaties slecht doorzag, zowel gevoelsmatig als vanuit context. Dit leiden vaak tot pesterijen, conflicten, vechtpartijen et cetera, Een bepaalde groep kinderen in de buurt hadden dit vaak door en gebruikten dit om te pesten of conflicten uit te lokken.
Ik leerde op de duur te observeren en werd vriendjes met andere buitenbeentjes in de buurt. Ook mede dankzij mijn oudere broers gemotiveerd (spreekwoordelijke schop onder de kont), om weerbaarder te worden. Begon ik terug te slaan. Wat er in resulteerde dat ik bij sommige buurtbewoners de bijnaam, de “Buurt psycho” kreeg. Echter wil ik wel benoemen dat er ook enkele ouders waren van de daders die zagen dat hun kroost te ver was gegaan en ingrepen. Mij is geleerd, je geeft niet de eerste klap, maar zorg wel dat je de laatste uitdeelt. Het waren moeilijke lessen, maar ik heb ze wel geleerd. Het was een proces van fout en herhaling die mij hierin heeft geholpen voor een groot deel. Maar ook ben ik ben ik mijn broers dankbaar voor dat pedagogisch zetje anno jaren 80. Wat ik gevoelsmatig misten in conflict handeling wist ik gedragsmatig terug te geven aan mijn pesters.
Enerzijds was het vaak moeilijk als je vanuit je autisme niet snel bij je emoties en gevoel komt, om jezelf te redden in conflict hantering. Echter bood dit ook kansen en alternatieve mogelijkheden. De vastberadenheid om een conflict te beëindigen, die is er vandaag nog steeds. Inmiddels heb ik wel geleerd om zaken vooral verbaal te betwisten. Maar verkies ik eerder mensen die echt toxistisch zijn qua omgang voor zover mogelijk te vermijden. Naar mijn mening is dat Verspilde energie. Maar helaas ontkom je er niet altijd aan, want ook deze mensen zijn in de maatschappij aanwezig.
Ondanks ik wel mijn mannetje weet te staan, merk ik wel dat conflict hantering me qua belastbaarheid geen goed doet. Ik heb vaak een lange hersteltijd nodig, In het verleden heb ik wel eens conflicten gehad, waar ik een jaar voor nodig had eer ik deze wist te plaatsen en te verwerken, op een manier dat het voor mij weer hanteerbaar werd. Het betreffende conflict was dan al afgehandeld, maar intern had ik er zelf nog een hele kluif aan, en kon ik het slecht loslaten. Conflicten zijn een aspect van sociale interactie, die vaak vanuit autisme lastiger te verwerken zijn, en waar we soms simpelweg via een grote omweg of hulp van 3de enkel aan uit kunnen komen.
Dat is niet om te zeggen dat conflict situaties, voor mensen zonder autisme, ook geen moeilijk punt kunnen zijn. Maar waar het vanuit autisme lastiger in wordt is de overdaad van emoties en de communicatie vanuit emoties die erbij aan bod komen. Dit betekent dat er vanuit emotie vaak een informatie stroom op gang komt die allemaal verwerkt moet worden. Ook komt hier vaak de non-verbale communicatie bij kijken. Ook verlopen conflicten voor het merendeels meer op betrekking niveau dan op inhoudelijkheid. Conflicten zijn om de bovengenoemde redenen prikkelrijk. Dan zijn er nog je eigen emoties en communicatie hierin. Verwerking van deze prikkels / informatie verloopt dan vaak vertraagde vanuit autisme, waardoor conflict hantering tijdens een confrontatie vaak extra lastig verloopt en vaak nadelig eindigt voor degene met autisme. Vanuit mijn autisme kost de verwerking vaak meer en moet ik er actief mee aan de slag, ook in combinatie met CPTSS maakt het dit alleen maar lastiger. Want dit legt vaak nog een extra laag er bovenop. Waardoor je simpelweg meer hersteltijd nodig hebt.
Vriendschappen
Zoals eerder genoemd heb ik ondanks mijn autisme heb toch redelijk wat vriendschappen weten op te bouwen. Momenteel trekt de rol van ouderschap in relatie tot een zorg intensief gezin, alsmede mijn autisme een wissel op mijn energie om vaak af te spreken. Vriendschappen aangaan in het verleden, waren niet altijd makkelijk! Op den duur, legde ik niet zo zeer zelf het contact, maar deed ik vaak mijn eigen dingen. Dit trok vaak gelijk gestemde en dan zie je iets gebeuren wat je onder autisme vaker tot vriendschappen ziet lijden, Dat is het gegeven van gedeelde interesses die tot gezamenlijke interacties leiden. Nu zul je mogelijk denken, dit is toch niet specifiek autisme? Het klopt inderdaad dat dit niet autisme specifiek is, want ook mensen zonder autisme leggen vaker via deze route contact Echter is dit vrij vaak wel vanuit autisme hoe succesvolle contactleggingen aan gegaan worden. Dat is niet om te zeggen dat er ook geen groep mensen zonder autisme zijn die dezelfde kennismaking prefereren. Wat je denk ik vaker ziet is dit.
-
Neurotypisch contactnamen (Cafe, drinken socialiseren, inhoudelijk contact, we gaan wat doen, gedeelde interesse).
-
Autisme contactname (Activiteit, inhoudelijk contact, socialiseren over gedeelde interesse, we leren elkaar kennen, socialiseren).
De 2 bovengenoemde manieren van contactnamen zijn in grote lijnen om te illustreren dat er verschillen zijn tussen beide groepen, dit wil echter absoluut niet zeggen dat dit een blauwdruk is voor zowel autisme als neurotypisch gedrag of autisme per se. ook zitten er sowieso ook verschillen tussen genders en zelfs van persoon tot persoon hoe dit verloopt.
Ik merkte op den duur toen ik naar speciaal onderwijs ging, dat er meer kinderen waren die net als ik wel problemen hadden met contactname, vaak hadden we gedeelde interesses (film keuzes, computer hobby’s Astronomie, geschiedenis). Ook helpt het dat je allemaal wel wat mankeert. Wat mij hielp is denk ik enerzijds dat ik autisme had, wat een gigantische overlap met andere mentale problematiek heeft, Daarnaast was en is een van mijn preoccupaties nog steeds de menselijke psyché. Mensen in deze settings waren voor mij mateloos interessant. Ook helpt het om elkaar te begrijpen als je tegen dezelfde zaken aanloopt.
Relaties
Relaties kunnen vanuit autisme een uitdaging zijn, toch heb ik de nodige wisselende successen gehad, het initiatief nemen ging me niet altijd goed af. Vaak als ik de nodige alcohol achter de kiezen had wel wat beter, maar dit waren vaak niet de diepere contacten, tenzij de diepgang van een whiskey glas telt. Op den duur was ik meer mezelf, en vaak nam een ander het initiatief. Goed weten te praten over bepaalde interesses hielp daarbij erg goed.
Verliefdheid is niet iets wat iedereen met autisme ervaart en soms juist in extremiteiten, D.W.Z. we weten er dikwijls niet zo makkelijk weg mee, en worden er door overweldigd of gaan er obsessief mee om. In mijn geval overweldigd, Ik wachtte echter vaak af, dit resulteerde er in dat ik soms ineens een onverwachte smakker te pakken had, Saillant detail, in conflict situaties heb ik om dezelfde reden ook meerdere malen een knal op mijn oog gehad omdat ik ook de lichaamstaal niet las, dan is die onverwachte innige zoen toch vele malen fijner😉
Vanuit communicatie.
Communicatie is een lastige, ik vang soms wat mensen missen, maar mensen missen soms ook wat ik vang. Dat wil zeggen dat ik nogal gesteld ben op inhoudelijk goede communicatie. En ik mensen die over communiceren met tijden moeilijk te tolereren vind vanwege de overdaad aan prikkels die deze manier van communiceren met zich mee brengt. Dit kan ik dus ook hebben bij zowel mensen met autisme als zonder autisme. Lichaamstaal vind ik vanuit autisme vaak moeilijk te lezen en neem ik derhalve niet altijd mee. Soms ben ik mezelf hier dan ook vanuit mezelf (eigen lichaamstaal) slecht bewust.
Een verjaardag is vaak een aangelegenheid dat mensen veelal op praten over koetjes en kalfjes, dit is echt socialiseren vanuit de neurotypische manier van een gesprekje beginnen, binnen 5 minuten werken ze vaak een heel repertoire af. Van waar men werkt en welke positie deze persoon in de hierachie behoudt. Tot welke vakantie ze hebben genoten, welke auto rijden, en welke GSM men bezit. Vaak gaat men dan nog next level als men kinderen heeft en wordt er besproken hoe fortuinlijk de kids het wel niet doen en welke studie ambities zij bezitten. Vele zaken worden snel in de etalage gezet. Ik heb dit dus nooit zo begrepen? Vanuit autisme, ik prefereerde vaak dan ook altijd meer de diepere inhoudelijke gesprekken. Op je eigen verjaardagen ben je vaak omringd door mensen waar je inhoudelijke gesprekken mee hebt. Op een verjaardag van 3’de die waarin je zelden in je eigen kring verkeert. Is een inhoudelijk goed gesprek vaak minder gegarandeerd, en soms loop je ook een risico dat de manier van communiceren vooral op betrekking verloopt en veel minder op inhoud.
Dit zijn dan ook vaak meer de bijeenkomsten, waarin je als persoon met autisme soms in de minderheid bent, Ook verloopt de manier van communiceren vaak meer op betrekking het zijn vaak ook gelegenheden waarin meningen nogal eens geventileerd worden, wat het dan vanuit autisme lastiger maakt, is dat je vaak de response tijd mist om er op te reageren, of soms die stap terug te nemen en het geheel te zien. Als dan de manier van communiceren van een boodschap ook nog indirect verloopt, of men door middel van steken onder water teruggeeft dat men het ergens niet mee eens is of ergens niet van gediend is, dan kan dit extra lastig zijn vanuit autisme om te begrijpen waar het probleem hem ligt.
Dan is er nog de prikkelverwerking die roet in het eten kan gooien, vele drukte en prikkels maken vaker ook dat je auditief overprikkeld raakt, en dat je dan ook zaken gaat missen. Dit is iets wat ik zelf ook vaak kan ervaren, gelukkig heb ik mijn leven zo in weten te richten en kom dit soort situaties zelden tegen en kan ik ze soms vermijden. Toen ik jonger was en ongediagnosticeerd was en niet van mijn autisme wist, overkwam me dit vaker, ik knikte dan vaak dat de boodschap gehoord was, dit was echter ook het moment waarin ik merkte dat het gebrek van communicatie in bepaalde situaties goed te camoufleren waren en dat mensen vaak meer bezig waren met hun eigen verhaal afsteken i.p.v. van inhoudelijk te willen discussiëren.
Toch heb ik inmiddels geleerd om ook in diverse situaties communicatie via een neurotypsiche manier terug te geven, Dat wil niet zeggen dat dit voor mij een automatisme is, maar dat als ik helder heb wat ik wil of nodig heb, ik inmiddels wel door strak een grens te op te gooien, hier een lijn in kan trekken en dit ook op een manier kan doen die vooral aan de betrekkingskant recht doet. Iets wat mensen zonder autisme blijkbaar nodig hebben😉Ook via communicatie en observeren is het mogelijk om te zien wat iemand vanuit non autisme soms onderhands bedoeld. Ik merk dat ik hierin nog steeds lerend ben gelukkig.
Gevat door preocupaties en interesse’s.
Binnen autisme, land spreken we vaak van preoccupaties, speciale interesses. Maar we zouden ook wel kunnen spreken van intense beleving, of obsessieve fascinaties. Zo is mijn zoon een typisch voorbeeld van parate kennis als iets zijn interesse vangt. Zodoende is hij een lopende Wikipedia op het gebied van de Efteling, en Harry Potter. Voor velen met autisme zal dit herkenbaar zijn. Maar ook bij mezelf kan ik dit soort zaken goed herkennen, toen ik circa 7 jaar was begon ik een fascinatie voor treinen te ontwikkelen, Ik weet dat dit cliché klinkt gezien een interesse voor treinen bij autisme vaak een stereotyperend beeld bij veel mensen op roept, maar voor mij was het dagelijks met een schrift langs het spoor zitten in onze woonplaats, en opschrijven welk nummer de locomotief had en wat hij trok vracht of passagiers, en welk type locomotief het was. Op den duur had ik meerder schriften liggen, ook ontdekte ik patronen en wist ik te voorspellen welke er zo ongeveer langs zou komen rond welk tijdstip van de week of de maand, Ik ontdekte dus ook patronen in patronen. Toen ik ouder werd, had ik deze fascinaties ook met Haaien, en op den duur met de 2de wereldoorlog, zodra iets mijn interesse trok wilde ik alle details weten. Dit zag je bij mijn steeds vaak terugkeren in mijn jeugd. De interesses verschoven weliswaar, maar de beleving was intens en de activiteit werd dan inhoudelijk op hoog niveau beoefend. Het is naar mijn mening vooral de beleving en intensiteit waarmee ik denk ik vaak het verschil tussen beide groepen zit. Mensen met autisme kunnen er vaker volledig door opgeslokt worden en schakelen tussen activiteiten kan dan moeilijk zijn, of we zijn er makkelijk nog mee bezig terwijl we focus moeten hebben voor andere zaken.
De beleving van Hobby’s en interesses is vrij intens, ik kan hier dan ook veel mee in mijn hoofd bezig zijn, en dit zelfs heel enthousiast uit zitten te werken op papier, als mijn hoofd er de ruimte niet meer voor bied. Maar dit vaak ook moeilijk los kunnen laten en er zelfs tot in de late uren nog mee bezig zijn.
Preoccupaties en specifieke interesses kunnen ook net zo goed sporten zijn, Ook hierin herken ik mijn autisme. , ze bieden vaak weer structuur en voorspelbaarheid, Ik denk dat dit voor mijzelf, maar ook voor velen met autisme geld dat het ons ook een escape van de onvoorspelbaarheid van het dagelijks leven, en een moment voor herstel bied. Indien mogelijk zou ik het zekers stimuleren, mits het binnen de perken blijft. Voor de buitenwereld kan dit soms dwangmatig lijken, Ik ben echter van mening dat dit vaak ook een teken aan de muur is dat we vanuit autisme ook vooral op zoek zijn naar een houvast en dat het leven en de omgeving net iets te onvoorspelbaar is geweest. Indien mogelijk zou ik het zekers stimuleren, mits het binnen de perken blijft, echter hebben we van tijd tot tijd meer perk nodig😉
Vaak zien we juist ook bij wat men omschrijft als een “Autistic burn out“, dat vaak de overvraging vanuit de omgeving en voor een deel vanuit onszelf. Deze preoccupaties heeft weg gedrukt, dit terwijl het naar mijn inzien, juist de oplaad punten zijn die we nodig hebben.
Overprikkeling en verwerking & bewustwording.
Overprikkeling kent vele facetten, waar ik op de website al het nodige over heb geschreven. Hoe dit bij mezelf verloopt, kent een diversiteit. Een algehele overprikkeling, is voor mij dat alles harder lijkt binnen te komen, ook visueel neem ik zaken anders waar. Details kunnen dan vaak harder binnenkomen alsof ik ze via een vissenoog waarneem. Maar ook bepaalde geuren en kleuren kunnen op zo’n moment gewoon zeer doen of misselijkmakend zijn. Geluiden komen harder binnen, ook feller licht heeft dit probleem. Ook loopt mijn filtering van informatie dan vaak over en lijkt alles evenredig hard binnen te komen. Prioriteiten stellen lukt steeds slechter, maar kost vaker ook veel meer moeite. Vergeetachtigheid neemt toe, dus daar gaat mijn stukje kortetermijngeheugen. Ook kan ik vaker momenten hebben dat ik deels kwijt ben met welke handeling ik in een proces bezig was. Soms vallen er letterlijk pauzes tussen mijn zinnen omdat ik aan het verwerken ben.
Het kan echter ook zijn in sommige scenario’s dat het zich meer uit in dromerigheid en dat ik naar binnen keer. Op dit soort momenten verlies ik ook volledig mijn focus en concentratie. Waar ik vaker tijdens overprikkeling ook hinder van ondervind, is dat ik motorisch onhandiger wordt. Makkelijker struikelen, of de punt van een tafel meenemen. Dit gaat in mijn geval ook vaak samen met spierspanningklachten, hoofdpijn, migraine, duizeligheid, misselijkheidsklachten. Dit gaat vaak gepaard met een grieperig gevoel. Ook ervaar ik een vervelende druk of licht gevoel in mijn hoofd alsmede een gedesoriënteerd gevoel. Dit kan gepaard gaan met stemmingswisselingen van angst, somberheid, boosheid, verdriet. Echter kan dit verschillen en variëren onder mensen met autisme, maar ook van moment tot moment. Maar het bovenstaande is wel iets wat ik herken en dus opteken uit mijn persoonlijke relaas. Het lijkt in mijn geval of ik soms bevries, maar ook soms dat er een dissociatie ontstaat tussen de paniek en mezelf. Ik ervaar dit als buiten mezelf zijn. Enerzijds is dit niet fijn, anderzijds heeft dit wel het voordeel dat je kunt handelen in beperkte mate. Wat je dus niet hebt als je bevriest.
Deze vormen van overprikkeling vind ik persoonlijk een van de heftigere ervaringen. Dit omdat je hierdoor vrij snel emotioneel en fysiek uitgeput raakt. En dit een ervaring is waarin de realiteit en controle je lijkt te ontglippen. Vaak is er ook een flinkere nasleep, zekers als het algehele overprikkeling betreft en deze door omstandigheden lang aanhoudt. Herstellen hiervan kan vrij veel tijd in beslag nemen, met geluk is het een 1 a 2 dagen. Als ik pech heb kunnen de effecten en de nasleep soms wel week(en), in beslag nemen. Gelukkig zijn dit soort episodes die zware herstel periodes vereisen wel minder frequent geworden sinds mijn behandeltraject.
Herstellen kost veel energie en ook veel tijd, Soms ben ik zo uitgeput dat er niks anders op zit dan de handdoek in de ring te gooien en naar bed te gaan.
Dit laatste lukt pas echt als je de overprikkeling achter je hebt liggen. Want als je nog overprikkeld bent, zul je niet kunnen slapen, je brein draait immers overuren.
Overprikkeling, hangt deels ook samen met de mate van voorspelbaarheid, Ik zal dus in onbekende situaties ook meer oplopen in mijn prikkels die ik moet verwerken, vanuit mezelf heb ik ook bepaalde strategieën geleerd om dit meer gedoseerd te doen. Keerzijde is wel dat dit je meer tijd en energie kost op andere fronten.
Ook is overprikkeling niet zuiver iets wat mij overkomt, doordat ik overladen wordt met prikkels die ik als negatief ervaar, Mensen denken vaak dat je bepaalde zaken niet leuk vindt en dat het vooral een aversie tegen die prikkels is die mensen met autisme niet kunnen handelen. Ik ben verzot op socialiseren, en kan zelfs uitkijken naar een verjaardag, echter als ik dan toch overvallen wordt door de hectiek kan ik vrij snel stijgen in mijn prikkelverwerking. Dit kan dus ook zijn door de drukte van een verjaardag, of de prikkels van je weg vinden in een nieuw pretpark of zwembad.
De pittigste prikkels zijn echter de prikkels die emotioneel van aard zijn of die je tijdens communicatie terugkrijgt op beladen onderwerpen. Een gesprek van bijvoorbeeld 40 minuten kan er soms voor zorgen dat ik de rest van de dag ermee klaar ben.
Wat ik wel merk is dat de prikkelverwerking bij een positievere setting zoals een activiteit vaak nader oploopt dan wanneer iets als negatief ervaren wordt. Indien de prikkels in mijn geval vanuit sensorische hoek beginnen op te lopen. Dan heb ik tijd om hierin te handelen, dit wordt al een stuk moeilijker als dit vanuit cognitief of emotioneel vlak gebeurd. Deze laatste 2 zijn vaak een dolksteek in je overprikkeling.
De klachten die ik ervaar vanuit overprikkeling wanneer dit tijdens een activiteit is zoals een feestje of een uitstapje zijn dan ook anders dan wanneer deze onder extreem negatieve stressvolle omstandigheden zijn. Klachten zoals spierspanning, lichtgevoeligheid, en auditief zijn dan wel vaker aanwezig. Ook een gedesoriënteerd of duizelig gevoel kan optreden. Vaak word ik dan ook stiller en reageer ik minder snel op input. Ook schijnen mijn ogen volgens mijn omgeving vaak wat kleiner te worden. Omdat overprikkeling verschillende domeinen kent zoals sensorisch, cognitief, emotioneel (zoals elders op deze website omschreven). Is het in dit geval dat de prikkelverwerking doorgaans oploopt vanuit sensorisch kant, je zou dit gevoel en deze ervaring kunnen vergelijken met het volgende; je gaat in een achtbaan, en maakt de rit door. Je bent zo door elkaar geschud en gedesoriënteerd naar de rit dat je het idee hebt een beetje naast je schoenen te lopen, en voelt jezelf duizelig en brak. Dit gevoel zakt als het aanwezig is vrij snel weg bij de meeste mensen. Echter, bij overprikkeling kan deze ervaring dus langdurig aanwezig blijven.
Overprikkeling komt dus ook op momenten dat je deel neemt aan activiteiten die ontspannen zijn voor de meeste mensen, vaak is dit minder evident voor de buitenwereld, omdat de nadrukkelijkheid dan meer licht op dat mensen meer vanuit de sensorische kant oplopen in hun overprikkeling, vaak is dit voor de buitenwereld, niet zichtbaar. Zeker niet als je de persoon niet kent en dus ook niet weet wat de tekenen zijn, een deel van de mensen met autisme weten dit goed te maskeren, dit doen zij vaak door de eerste klappen die zij vangen te internaliseren, In mijn geval is dit vaak dat ik sowieso stiller en teruggetrokkenen wordt.
Toch kan er een gewenning zijn waardoor je op den duur met bepaalde prikkels onder gunstige omstandigheden beter om kunt gaan. Tenminste dat is mijn ervaring, wel met de kant tekeningen erbij, dat dit ook van moment tot moment kan verschillen en ook net of je een goede of een slechte dag heb, dit laatste moet je echter niet vergelijken met je eigen ervaring, want wat een goede of slechte dag vanuit autisme is, kan een hemelsbreed verschil zijn met die van iemand zonder autisme.
In het gunstigste geval raak ik in een positieve lockdown in mijn hoofd, ik word dan vaak minder responsief, het beste kunnen mensen me dan met rust laten, helaas gebeurt dat laatste zelden😉
Maar ik dwaal dan af in mijn hoofd naar een woestijnachtige omgeving, dit zijn vaak de momenten waarop ik echt in het zijn overschakel, Dit gebeurt helaas niet zo vaak als het eerdere bovenstaande omschreven scenario’s van overprikkeling. Ik zie dit laatste scenario dan ook meer als mijn brein die een escape zoekt om nog op tijd uit te stappen.
Zaken waar ik makkelijk van overprikkeld raak.
Hier zou ik graag tot slot nog even bij stil willen staan.
Chaos en een rommelige omgeving, dit levert een gebrek aan overzicht op waardoor mijn brein meer moet puzzelen, Ik kan dit ook hebben als mensen door elkaar praten of ineens er 11 verzoekjes op me afgevuurd worden. Niet lekker zittende kleding doet ook een duit in het zakje, ziek zijn is sowieso al een prikkel bom. Ik ben dan vaak niet te genieten en net een bidsprinkhaan. Net als te veel onduidelijkheid wanneer er iets verwacht wordt of te doen staat, Besprekingen waarin zaken soms indirect gecommuniceerd worden, en waar men vaak een onbenoemde hiërarchie en rang orde meent te hebben. Dit laatste daar bots ik vaak mee vanuit mijn autisme, simpelweg omdat ik deze hiërarchie wegens een gebrek aan duidelijkheid (waarom) niet begrijp. Maar ook omdat ik simpelweg soms niet de noodzaak voor dit soort houdingen begrijp, terwijl als men het gewoon zegt het sneller duidelijker kan zijn.
Ook merk ik dat ik moeite heb met storende geluiden, om die reden werk ik vaak ook met noise canceling headphones. Eveneens kunnen veel afleidingen in mijn nabijheid ook veel focus opslokken.
over mijn ervaringen en belevingen van overprikkeling zou ik nog veel kunnen schrijven. Toch is wat bijdraagt aan een goede prikkelregulatie alsmede het fenomeen onderprikkeling net zo interessant. Ik zal hier in toekomstige blog berichten nog verder op in gaan.
Hoe ik de Maatschappij ervaar.
De maatschappij kan onvoorspelbaar en chaotisch zijn in mijn ervaring, dit is er sinds mijn jeugd ook niet minder op geworden, sterker nog: hij is prikkelrijker geworden, en er komt een steeds grotere rol voor individuele assertiviteit en flexibiliteit. Laten dit nu 2 zaken zijn die vanuit autisme lastig zijn en. Er is geen eenduidige manier hoe de maatschappij tegen autisme aan kijkt. Dus krijg je te maken met een diversiteit aan reacties en meningen. Deze zijn vaak over jouw en je autisme, ze gaan echter zelden over het gebrek van kennis van de criticus. Ook merk ik dat men vaak zegt het autisme te begrijpen, terwijl er vervolgens weer valse noten in het autisme begrip klinken van mensen die menen het te begrijpen. Dit neem ik mensen enerzijds niet kwalijk, echter als we het niet begrijpen laten we dan voorzichtig zijn in het oordeel.
Ondanks ik niet mee naar validatie of erkenning zoek van mijn autisme zozeer vanuit mijzelf, voel ik mezelf wel vaak onbegrepen door de maatschappij. Dit kan soms wel eens een gevoel van eenzaamheid teweeg brengen. Eenzaamheid vanuit autisme hoor ik vaker terug van medelotgenoten, echter merk ik dat de vlakken waarop het zit vaak verschillen, voor mij ligt het meer in de bovenstaande punten. Terwijl ik voor mijn eigen gevoel wel de verbinding heb met familie en vrienden en mijn kids gelukkig. Het helpt het mij om te waarderen wie ik ben. Wetende dat het gras niet altijd groener is aan de overkant😉
Sociale steekspellen vind ik vaak lastig, ik snap helaas de neiging tot conflict zoeken van mensen in discussie en elkaar te kakken moeten zetten niet zo. En zie dit meer als onzekerheid bij de personen zelf. Politiek is om die reden ook niet zo zeer aan mij uitbesteed, omdat het zelden in concrete oplossingen voorziet, Ik merk dat ik vooral vanuit mijn autisme oplossing gericht wil zijn en dit ook prefereer.
Mijn autisme kent mooie kanten, ik ben me vaak bewust bepaalde patronen. Ook ken ik vanuit mijn autisme als ik eenmaal de intrinsieke motivatie heb gevonden voor een interesse, met een grote passie en flinke toewijding aan de slag gaan om er iets van te maken. Communicatie vind ik vaak lastiger, mensen communiceren vaak langs elkaar af, terwijl ik soms de directheid mis. Ook lijken jullie soms punten weg te wuiven of te negeren (Cherry picking), om maar vast te houden aan je overtuiging. Terwijl ik zoiets heb van dan is het plaatje niet compleet. Compleetheid is denk ik iets wat vooral vanuit mijn autisme ook een hoge mate van preferentie heeft.
Trends en hypes vind ik ook vaak moeilijk te begrijpen vanuit mijn autisme. Ik ben er in die zin ook niet de persoon voor, Ik kijk vaak vooral naar of iets functioneel is en of ik er baat bij heb. Maar ik ambieer niet de laatste smartwatch of nieuwste Auto of mobiele telefoon. Sterker nog wisselen brengt vaak weer veranderingen met zich mee waar ik vanuit mijn autisme niet altijd happy mee ben.
Tot zo ver mijn stukje over mijn autisme, er is ongetwijfeld nog zat wat ik hierover kan en wil vertellen, maar dit bewaar ik voor de blogpost op deze websites.